Yabancı Sermaye Nedir? Yabancı Sermaye Nasıl ve Ne Zaman Gelir?

Son günlerde sıkça duyduğumuz kavramlardan birisi de yabancı sermaye kavramı oluyor. Yabancı sermaye bir ülkenin geleceği için önemli noktalardan birisini oluşturuyor. Ülkeye döviz girmesini, işsizliğin azalmasını hatta gelişmeyi sağlıyor. Ülkenin geleceği için bu kadar önem taşıyan gerek siyaset gerek ekonomi alanında birçok kişinin bahsettiği bu yabancı sermaye nedir? Bir ülkeye yabancı sermaye gelmesinin ülkeye katkısı nedir? Yabancı sermaye nasıl ve ne zaman gelir? Ülkeler için gerçekten yabancı sermaye çekmenin önemi var mıdır?

Yabancı Sermaye Nedir?

Son dönemde yabancı yatırımcı meselesi çok konuşulmakta. Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcı oranı giderek azalmakta. Hükümet artık sıcak para istemediğini belirtmiş durumda. Yabancı sermayeyi sadece sıcak para olarak değil kalıcı bir yatırım olarak istediğini belirtmekte. Peki nedir bu yabancı sermaye?

Aslında adından da anlaşılabileceği gibi bir ülkeye mevcut sermaye sahipleri dışında yabancı bir ülkeden sermaye gelmesidir. Yabancı sermayenin yani yabancı yatırımcının gelmesi için ülkeden para kazanabilecek durumda olmalıdırlar. Girdikleri ülkede gerek yaptıkları yatırımlar gerek ortaklıkları ile para sokarlar. Soktukları bu paranın da karşılığını fazlası ile almayı beklerler.

Yabancı sermaye bir şirkete ortak olarak gelebileceği ve fiziksel anlamda iş yapabileceği gibi borsa gibi araçlar ile de ülkeye girebilir. Yabancı sermaye bu bağlamda ülkeye iki şekilde giriş yapabilir. Bunlardan birisi doğrudan yabancı sermaye yatırımı ikincisi ise dolaylı yabancı sermaye yatırımıdır. Bu iki yöntem ile yabancı yatırımcılar doğal olarak döviz ülkeye giriş yapabilir. Giren yatırımcılar ve peşlerinde getirdikleri para da ülke için önem taşımaktadır. Gerek kısa gerekse de uzun vadede ülke ekonomisini güçlendirmektedir.

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımı

Doğrudan yatırım bir ülkenin geleceği için en önemli olan yatırım çeşididir. Bu yatırım çeşidinde fiziki olarak yatırımcı ülkeye gelir ve yatırım yapar. Ülkede açılan fabrikalar, büyük firmaların dükkanları, açılan tesisler doğrudan yabancı sermaye yatırımına örnektir. Bu yatırım türü uzun vadelidir. Yatırımcı anlık olarak para kazanıp çıkmaya bakmaz. Uzun süre ülkede kalır. Bunun yanında açılan tesislerde, fabrikalarda ülkenin insanları çalışacağı için işsizlik rakamlarını da düşürür. Ülkeye her anlamda katma değer katar ve fayda sağlar. Bir ülkenin çekmek isteyeceği ilk yatırımcı doğrudan yabancı sermaye yatırımcılarıdır. Bu tür yatırımcılar ülkelerin geleceği için daha önemli olmaktadır. Ülkede üretim artmasına, işsizliğin azalmasına hatta üretilen ürünlerin fiyatlarının düşmesine bile etki edecektir.

Dolaylı Yabancı Sermaye Yatırımı

Yabancı sermayenin ülkeye giriş yollarından birisi de dolaylı yollardır. Bunlar tahvil alımı, hisse senedi alımı gibi yöntemler ile yapılır. Yatırımcı fiziki olarak ülkeye gelmeden sadece parasını ülkeye yatırır. Bu yöntemde tek amacı parasını katlamaktır.

Ülkeye kısa süreli para soksa da uzun sürede fazlasını almayı amaçladığından uzun vadede ülkeye fayda sağlamaz. İşsizlik rakamları gibi ülkenin diğer sorunlarına herhangi bir etkisi olmaz. Dolaylı yabancı yatırımcı sadece kısa vadede ülkeye para sokmuş olur. Tabii ki bu da önemli bir yatırımcı portföyü olsa da bir ülkenin gelişmesi ve uzun vade de kazançlı çıkması için asıl ülkeye gelmesi gereken yatırım çeşidi doğrudan yabancı sermaye yatırımıdır. Aksi halde dolaylı yatırımlar kısa süreli fayda sağlayacak ve faydası kısıtlı bir alanda kalacaktır.

Yabancı Yatırımcı Ne Zaman Bir Ülkeye Gelir?

Yabancı yatırımcı ister dolaylı yolla ister doğrudan yolla gelsin, geldiği ülkeden para kazanmak ister. Doğal olarak yatırdığı paranın karşılığını almak ister. Özellikle doğrudan yabancı yatırımcı geldiği ülkede düzen olmasını, hukuksal sorunlar yaşanmamasını, ekonomide bir stabilite olmasını ister. Parasını yatırdığı o kadar yatırım yaptığı ülkede herhangi bir sorun çıkmamasını bekler. Hukuksal açıdan bir sorun çıkarsa bu süreci sorunsuz olarak atlatmak ister. Dolaylı yabancı yatırımcı da bu tür beklentiler ile ülkeye gelse de kısa vadede parasını alıp çıkabilecekse bu durumlara bakmaz. Hatta ekonominin bir dengede olmaması bu tür yatırımcıların çoğu zaman işine gelir. Kısa vadede oluşan oynaklıklardan faydalanıp karını alıp ülkeden bir an önce çıkar.

Yabancı yatırımcıyı ülkeye çekmek için ilk olarak teşvikler verilmeli, doğru bir vergi politikası getirilmeli. Yabancı yatırımcı yatıracağı milyarlarca doları ülkeye koyarken aklının burada kalmaması gerekir. İki gün sonra ülkede ne olur? Benim yatırdığım para boşa gider mi? Karımı beklediğim sürede çıkarabilir miyim? Gibi endişelerinin olmamasını ister. Eğer böyle endişeleri varsa o ülkeye girmek yerine farklı ülkeleri tercih eder. Belki daha az kazanacak olsa bile riski daha az bölgelerde yatırımlarını yoğunlaştırır.

Yabancı yatırımcıyı çekmek için ülkede hukuk sistemini, vergi sistemini düzenlemek bunları sade ve adalete uygun bir yapıya büründürmek gerekir. Yatırımcılara belli destekler sunulması gerekir. Bunları gören yabancı yatırımcı da ülkeye güven duyar ve elindeki parayı ülkeye sokar. Soktuğu ülkede parasını değerlendirir.

yabancı yatırımcı nasıl çekilir, yabancı sermaye nasıl çekilir

Burada önemli olan bir nokta ise dolaylı yatırımcı kadar doğrudan yatırımcıyı çekmektir. Yukarıda da dediğimiz gibi dolaylı yatırımcı kısa vade de ülkeye para soksa da uzun vade de ülkeye hiçbir faydası yoktur. Oysaki doğrudan yatırımcı işsizlikten büyümeye birçok noktada etkili olmaktadır.

Yapılan çalışmalarda atılan adımlarda mutlaka doğrudan yabancı yatırımcı hedefe alınmalı bu tür yatırımcıların ülkeye yatırım yapması sağlanmalıdır. Ülkede bu sayede üretim artırılmalı, işsizlik azaltılmalı, maliyetler ucuzlatılmaya çalışılmalıdır. Bir ülkede üretilen her ürün o ülke için büyük önem taşımaktadır. Bir kalem üretecek bir fabrika açılması bile ülkeler için önemlidir.

Ön planda görülmese de o kalem üretecek fabrikada bile yüzlerce insan çalışacak, ülkede üretim artacak, o kalemler yurt dışına da satılırsa ihracat artacaktır. Bu da ülkeye uzun vade de para girmesini sağlayacaktır. Ülke için düzenli bir gelir oluşturacaktır.

Yabancı Yatırımcı Nasıl Çekilir?

Yukarıda da belirtiğimiz gibi yabancı yatırımcı güven ister. Bir ülkeye yatırdığı paranın karşılığını alacağından emin olmak ister. Bu anlamda;

1. Yabancı yatırımcıya yerli yatırımcıyı zedelemeyecek şekilde destekler sunulmalı.
2. Hukuk sistemi güven vermeli.
3. Vergi sistemi anlaşılır ve adaletli olmalı.
4. Yabancı yatırımcıya yapacağı işe göre destek sunulmalı. (örneğin fabrika açacak bir yatırımcıya yer verilmesi gibi.)

Bunların yanında yabancı yatırımcı geldiği ülkenin alım gücünün de yüksek olmasını ister. Sonuç olarak üretim yaptığı ülke onun için ana pazar olacaktır. (otomobil vb. gibi ihraç rakamları da yüksek olan ürünler burada ayrı bir kefeye konulabilir) Ana pazarında satış yapmak burada ürünlerini hızlı bir şekilde elden çıkarmak da en temel beklentisi olacaktır.

Yurt dışında yatırımcılar özellikle Borsa İstanbul yatırımlarını da önemsemekteler. Bu anlamda hisse senedi yatırımları için yabancı bankalar üzerinden hesap açımı yapmaktalar. Eğer TL bacaklı paritelerde işlem yapak isterlerse VİOP veya forexte yatırım hesabı açmaları gerekir. Bu doğrultuda en iyi forex firmaları içerisinden bir aracı kurumla çalışarak, usdtry, eurtry gibi TL paritelerinde de işlem yapabilirler.