Mevduat Hesabı Nedir? Mevduat Hesabı Çeşitleri Nelerdir?

Bu bölümde bankacılık kavramlarından bir tanesi olan mevduatı anlatacağız. Kökeni Arapça olan bu kelime, günümüzde bankacılık sektöründe en çok duyulan kelimelerdendir. Peki, mevduat nedir? Mevduat türleri nelerdir?

Mevduat Nedir?

Mevduat kelimesi sözlük anlamına göre, geri alınmak koşulu ile bankaya emanet edilen ve karşılığında faizli veya faizsiz geri alım sağlanmasını sağlayan anlaşmaya denir.

Bankalar, belirli amaçlar ile kurulmuşlardır. Paramızın güvende olmasını, yatırdığımız miktardan tasarruf edebilmemizi ve yatırım yapabilmemizi sağlayabilen bu kurumlar, mevduat kavramını da hayatımıza sokmuşlardır.

Bankaların ekonomik olarak döngüsünü sürdürebilmeleri ve sermayelerini sağlayabilmeleri için insanların mevduat hesabı açarak belirli miktar paralarını bankaya emanet etmeleri gerekir. Bununla birlikte bankaların faiz ödemeleri ve yatırım aracı olmaları olası hale gelir.

Mevduat Hesabı Nedir?

Kıymetli malın emaneten bırakılmasına “tevdi” denir. Mevduat sözcüğü de bu sözcükten türemiştir. Belirli miktar parayı bankaya bırakmak, paradan yatırım veya tasarruf elde etmek amacında olmak veya parayı güvende tutmak amacı ile açılan hesaplara mevduat hesabı denir. Tevdiat da denen bu hesaplar, hesabın açılması ardından paranın yatırılması ve çekilmesi ile işleme açılır. Mevduat hesabı, kendi içinde farklı çeşitlere ayrılabilmektedir. Zaman kısıtları gibi belli başlı kuralları olan hesaplar da vardır. Kullanıcı kurallar dâhilinde istediği hesabı seçerek parasını yatırabilir veya çekebilir.

Günümüzde, istenildiği takdirde yatırılan para internet bankacılığı yöntemi ile döviz cinslerini veya altına da çevrilebilmektedir. Gelişen teknoloji sayesinde, bankaya bile gitmeden internet bankacılığı ile mevduat hesapları açılabilir ve bunun gibi birçok banka işlemleri yapılabilir.

Mevduat Hesabı Çeşitleri

Mevduat hesabı çeşitleri, ülkeden ülkeye hatta bankadan bankaya dahi değişiklik gösterebilir. Kullanıcıların kendi kârlarını gözeterek seçecekleri bazı mevduat hesapları şöyledir:

Vadesiz Mevduat

Vadesiz mevduat, isminden de anlaşılacağı gibi vadesi olmayan yani herhangi bir zaman sınırı veya kısıtı olmayan mevduat hesaplarına denir. Bu hesapları tercih eden yatırımcılar, istedikleri zaman istedikleri şubeden yatırdıkları miktar parayı çekebilirler. Vadesiz mevduat kullanıcılarının bilmesi gereken husus şudur ki vadesiz mevduat hesaplarında herhangi bir faiz ödemesi ve kar sağlanması gerçekleşmez. Ne yatırıldıysa yalnızca o miktar çekilebilir.

Vadeli Mevduat

Vadeli mevduat, isminden de anlaşılacağı gibi vadesi olan mevduat hesabıdır. Anlaşılan süre kadar zaman kısıtı vardır. Yatırılan para, bazı kurallar çerçevesinde kullanıcısına çekeceği zaman kar sağlar. Bu hesaplarda yatırılan paranın büyüklüğüne göre dönem sonu yani vade süresi sonrası ödenecek miktar da büyür. Ne kadar çok para yatırıldıysa o oranda kar sağlanır.

Faiz ödemeleri için geçerli kural ise anlaşılan tarih boyunca parayı çekmemektir. Bu hesapların kar kısıtlaması; 1 ay, 3 ay, 6 ay, 12 ay gibi farklı vadelerde olabilir. Bu vadeler boyunca para çekilmezse anlaşılan faiz oranı kadar kar sağlanır ve kullanıcının karı da diğer mevduat hesapları sayesinde oluşan döngü ile ödenebilir.

Para çekildiği takdirde, faiz ödemesi yapılmaz ve anlaşma bozulabilir. Bankasından bankasına değişebilen bu kurallar, kar sağlamak isteyen bir yatırımcı için önemlidir. Bu yüzden, yatırımcıların vadeli mevduat hesabı için gerektiği şekilde banka araştırmaları yapması gerekir.

İhbarlı Mevduat Hesabı

Bu hesabın aslında teknik olarak vadesiz mevduat hesabından farkı yoktur. Tek ve önemli fark şudur ki, ihbarlı mevduat hesabı açtıran kişilerin vadesiz mevduattan farklı olarak para çekmeden önce bankaya bildirilmesi gerektiğidir. Böylece para istenildiği kadar istediği şekilde çekilebilir. 5-10 gün içerisinde yazılı olarak ihbar edildikten sonra para çekilebilir.

Kırık Vadeli Mevduat Hesabı

Bu mevduat hesabı, vade süresi dolmadan parasını çekmek zorunda kalanlar için ideal bir hesaptır. Vade süresi 1 ve 3 ay içinde veya 3 ve 6 ay içinde olan kullanıcılar paralarını çekmek zorunda kaldıklarında vade süresileri bozulmaz ve paralarını çekebilirler.

Birikimli Mevduat Hesabı

Sözleşme gibi yazılı belgelerle belirtilen ve en az 5 yıl vade süresi olan mevduat hesabıdır. Kullanıcı 5 yıl dolmadan parasını çekemez. Belirli aralıklarla para yatırabilir. Faiz oranının değişkenliğine göre toplam paraya eklenir ve vade süresi sonuna kadar kullanıcıya ödenmez.

Mevduat Hesabı Faizleri

Ülkemizde Merkez Bankası tarafından belirlenen asgari faiz oranı, bankaların faiz oranlarını belirlemelerini sağlar. Bu asgari oranın altında faiz oranı belirleyemezler. Bununla birlikte her bankanın değişik faiz oranları vardır ve vadeli mevduat sahiplerine göre faiz oranı belirleyen bankalar da vardır. Kullanıcıların birebir bankalarla görüşerek hesap açması daha makuldür. Birlikte çalıştığı müşterilere özel avantajlar sunan ve vadeye göre faiz belirleyen bankalar da mevcuttur.

Getiri Oranı Nedir?

Getiri oranı, finansal tanım olarak yapılan yatırımdan elde edilen kârdır. Faiz ödemeli olan ve vadeye sahip mevduat hesaplarında ödenen para ve elde edilen kâr, getiri oranıdır.

Mevduat Getiri Oranı Hesaplaması ve Güncel Getiri Oranları

Mevduat getiri oranın hesaplanması için gerekenler; vade süresi, mevduat tutarı ve faiz oranıdır. Bu değişkenlerle mevduat getiri oranı hesaplanır. Faiz tutarının günlük, aylık, yıllık olarak değişmekle birlikte günlük faizin hesaplanması örnek olarak şöyledir: Anapara* faiz oranı* vade süresi hesaplanır ve son olarak 36000’e bölünür.

Güncel getiri oranı bakımından, 10000 TL ve 32 gün vade ile çoğu banka üzerinde faiz belirlemektedir. TEB, DenizBank, Akbank, Enpara.com gibi bankalarda getiri oranları daha düşüktür çünkü faiz oranları diğer bankalara göre daha aşağıda kalmaktadır. faiz oranı altında olan bankalar, bu bankalardır.

Şu an için en yüksek faiz veren bankalar, Fibabanka, Odeabank, TEB, ING Bank gibi bankalardır. Özellikle dijital bankacılık alanıyla yüksek faiz sunan hesaplar son dönemde dikkat çekmektedir.

2022 yılında Kur Korumalı Mevduat hesabı da piyasaya sürülmüştür. Doların yükselişini frenleme amacı güden bu hesap türü ile yatırımcılar belirli bir faiz oranı ile anlaşma yapar. Eğer döviz kuru bu anlaşma oranın da belirtilen süreç içerisinde daha fazla getiri elde etmişse, bu durumda yatırımcıya aradaki fark hazine tarafından ödenmektedir.