Dolar 8 Lira Seviyesini Aşarak Rekor Kırdı, Peki Dolar Neden Yükseliyor?

Dolar uzun bir süredir ülkemizde yükseliş trendi içerisinde bulunmaya devam ediyor. Küresel anlamda dolar bazlı bir değerlenme söz konusu değil ancak Türk Lirası üzerinde çeşitli sebeplerle devam eden baskılar dolar kurunun ve diğer bir çok para biriminin rekor seviyelere yükselmesine neden olmuş durumda. Bu makalemizde dolar neden yükseliyor, doları yükselten faktörler neler, dolar yükselişine devam eder mi gibi soruları yanıtlamaya çalışacağız.

Dolar Neden Yükseliyor?

Dolar tüm dünyada değer kaybederken Türkiye’de neden yükseliyor sorusu her zaman yatırımcılar tarafından merak edilir olmuştur. Yani forex piyasası ile içli dışlı olan veya borsa yatırımcısı olan ya da döviz kurlarını takip eden herhangi bir vatandaş bu sorunun cevabını merak edebilir. Dünyada doların değerini görebildiğimiz bir gösterge olan dolar endeksi 2020 yılında oldukça düşük seviyelere gevşemesine karşın TL karşısında yükselişini sürdürdü.. Peki neydi bunun nedenleri?

• Koronavirüs salgını nedeni ile ciddi bir turizm geliri ve dolaylı olarak döviz girdisi kaybedilmiş oldu.
• Yine virüs dolayısı ile belli bir süre çalışma sürelerinin kısaltılması gibi uygulamalar yapıldı ki hala devam etmekte.
• Rusya’dan ABD’nin karşı çıkışına rağmen S-400 alınması ve bunların testine başlanması
• Yunanistan ve AB ile Doğu Akdeniz konusunda ters düşülmesi piyasalarda ciddi anlamda bir olumsuzluğa sebep oldu.
• Virüs döneminde AB ülkelerinin Türkiye’ye uçuş trafiğini kapaması da havacılık sektörü için oldukça kötü bir dönem geçirilmesine neden oldu.
• Merkez Bankası’nın faiz kararları da doların yükselişini tetikleyen gelişmeler arasında gösteriliyor. Öyle ki son faiz toplantısı ile beraber dolar kurunun 8 lirayı aştığı görüldü.
• Azerbaycan ile Ermenistan arasında yaşanan gelişmeler ve burada Türkiye’nin rolü de dolar kurunda yükselişi tetikleyen faktörler arasında gösterilebilir.
• ABD’de başkanlık seçimi olması ve bu seçimlerin sonucunda Biden’ın kazanması beklentisi de TL’de değer kaybına neden oluyor. Öyle ki, Biden seçimi kazanırsa rafa kaldırılan yaptırımların Türkiye’nin karşısına yeniden getirilebileceği düşünülüyor. (ABD seçim sonuçlarının hem küresel piyasalara hem de TL varlıklara etkisine dair hazırlamış olduğumuz detaylı analizimize buradan ulaşabilirsiniz.)
• Dış Borç ödemelerinde olumsuzluk yaşanabileceği endişeleri de dolar kurunun yükselişini tetikleyen faktörler arasında gösterilmekte. Kuru baskılamak için yapılan rezerv satışları bunu sağlayamadığı gibi TCMB’nin de elini zorlaştırdığına dair endişeler yabancı basında sık sık dile getirilmekte.
• Fransa ve Yunanistan başta olmak üzere, AB ülkeleri ile yaşanan gerilimlerin son dönemde artması
• Suudi Arabistan gibi bazı ülkelerin Türk ürünlerine boykot çağrıları
• Yine Türkiye’nin rekor seviyelere ulaşan risk primi de döviz kurlarının yükselmesini tetikleyen faktörler arasında bulunuyor diyebiliriz. ( Güncel CDS Primi 535 seviyesinde bulunuyor)

Toparlamaya çalıştığımız zaman 2020 yılı içerisinde dolar kurunun değer kazanmasına neden olan gelişmeler bu şekilde sıralanabilir. Ancak burada yine belirtmemiz gerekir ki, aslında doları yükseldiği değil TL’nin kaybettiği bir yıl içerisindeyiz. Çünkü Türk Lirası karşısında sadece dolar değil, euro, sterlin, Suudi riyali, Bulgar levhası gibi bir çok para birimi tüm zamanların rekor seviyelerine yükselmiş durumda.

son 3 aylık dolar tl grafiği, 26 Temmuz’dan bu yana dolar ne oldu?

Madem Bu Kadar Olumsuzluk Var Borsa Neden Yükseliyor?

Yatırımcıların akıllarına takılan diğer bir konu ise borsadaki yükseliş. Madem Türkiye pandemi sürecinden bu kadar kötü etkilendi hisse senedi piyasaları neden yükseliyor? Evet bu sorunun cevabı da aslında oldukça basit.

2020 yılı içerisinde gelen pandemi süreci ile beraber ABD başta olmak üzere bir çok ülkenin merkez bankaları genişlemeci para politikasına gittiler. Faiz oranlarının aşağı geldiği ve piyasada nakidin bollaştığı bir döneme girmiş olduk. Dolayısı ile bir çok finansal ürün fiyatında artış sağlanmış oldu. Yaşanan pandemiye verilen ilk tepkilerin ardından borsalar, altın, petrol gibi bir çok ürün ciddi anlamda yükseliş yaşadı.

Türkiye’de hisse senedi piyasalarının yükselişine bakacak olur isek,  aslında dünyanın oldukça gerisinde kalındığı söylenebilir. Dolar bazlı endeks grafiği incelendiğinde Türkiye hisse senedi piyasalarının oldukça düşük seviyelerde olduğu belirtilebilir. Özellikle Bist30 endeksi hisseleri incelendiğinde tüm zamanların dip seviyesinde olan bir çok şirket bulunmakta. Dolar bazlı grafiklerde bankacılık ve havacılık şirket hisseleri ciddi anlamda ucuz kalmış durumdalar.

Yükselen şirketlere bakıldığında gıda sektörü, ilaç ve kimya sanayi, hazır market vb. sektörlerde artış oldukça güçlü şekilde hissedildi. Endeksin dışarıdan görünüşe bakıldığında endeksi asıl sırtlayan hisselerin bu dönemde yatırımcısına hiç bir getiri sağlamadığı gibi, ciddi kayıplara neden olduğu da su götürmez bir gerçek olarak karşımızda durmakta. Bu anlamda Türkiye’de bazı hisse senetlerinin aşırı değerli olduğu söylenebilir ancak genel bir değerlendirme yapıldığında Bist’in hala ucuz göründüğü de söyleyebiliriz.

Kısacası eskiden alışık olduğumuz dolar yükselirse borsa düşer kuramının bu dönem bozulmasını sağlayan temel faktör dışarı da paranın oldukça bollaşması oldu. Piyasalarda dolaşan nakitin bollaşmasından Türk borsası da az da olsa nasibini aldı ancak ana hisseler yatırımcısını ciddi anlamda üzdü diyebiliriz.

Doların Yükselişi Ne Kadar Devam Eder?

Aslında yatırımcıların bir çoğu dolar kuru hakkında değerlendirmeler yapmakta. Bakıldığı zaman daha fazla nereye gidebilir ki denildiği her an yatırımcıları şaşırtmaya devam eden bir dolar izliyoruz. Daha doğru bir tabirle şaşırtmaya devam eden bir TL izliyoruz. Çünkü bu kayıp TL bazında gerçekleşiyor.

TCMB’nin son faiz toplantısında piyasaların ortalama 150bp faiz artışı beklentisi karşılanmayınca ve faiz sabit tutulunca, kurda yükseliş kaçınılmaz oldu.  Şimdi önümüze baktığımızda ABD seçimlerine çok az bir süre kalmış durumda Biden’ın seçilmesi halinde işler Türkiye için daha olumsuz olacak diyen analistlerin fazla olduğu biliniyor. Çünkü Trump ile arası iyi olan Erdoğan’ın br çok yaptırım vb. tehdidi Trump’ın sayesinde rafa kaldırdığı biliniyor. Özellikle S-400 alınması ile alakalı olarak Biden’ın seçimleri kazanması halinde yaptırım tehdidini yeniden masaya koyması bekleniyor. Bu da TL varlıklar için olumsuz bir senaryo anlamına geliyor.

Son günlerde Erdoğan’ın haklı olarak Fransız Cumhurbaşkanı Macron’a söylediği sözler ve buna karşın Fransa’nın attığı adımlar da piyasalarda endişenin artmasına sebep oluyor. Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un saçma açıklamalarına karşın, AB üyesi ülkeler isteyerek veya istemeyerek Fransa’ya olan desteklerini açıklıyor.

Azerbaycan ile Ermenistan arasında zaman zaman ateşkes haberleri gelse de bu ateşkesler bir şekilde bozuluyor. Burada Rusya’nın Ermenistan’a destek olması da bu işin nasıl sonuçlanacağına dair endişelere sebep olmaya devam ediyor.

Sonuç olarak baktığımızda Türk Lirası üzerinde aşağı yönlü riskler hala devam ediyor. Yani doların yükselişini besleyen bir çok faktör bulunmakta. Bu faktörlerin ne derece devam edeceği ve  Türkiye’nin atacağı yeni adımlar dolar kurunda yükseliş devam edecek mi sorusunun cevabını bulmamıza yardımcı olacak gibi görünüyor.

dolar neden yükseliyor, dolar kurunu ykselten faktörler neler?

Dolar Düşer mi? Ne Zaman Düşer?

Bir çok yatırımcı doların nereden dönüşe geçeceğini merak etmekte. Bu soruya net bir yanıt vermenin oldukça zor olduğu bir dönemden geçiyoruz. Ancak doların düşmesine neden olabilecek neler var önümüzde diye bir bakacak olur isek;

• ABD’de seçimleri Trump’ın kazanması halinde TL’nin hafif de olsa değer kazandığı bir ortam oluşabilir.
• Türkiye’nin Yunanistan ile Doğu Akdeniz krizine çözmesi halinde hem Yunanistan ile hem de AB ile ilişkiler  normalleşmeye başlayabilir. Bu da TL’ye olan talebi arttırabilecek bir faktör olacaktır.
• Fransa ile bu saatten sonra Türkiye’nin ilişkileri nasıl bir iyileşme gösterir bilemeyiz ancak Doğu Akdeniz’de oluşabilecek bir çözüm burada da bir yumuşamaya neden olabilecektir.
• Azerbaycan ile Ermenistan arasında kalıcı bir anlaşma olması ve Azerbaycan’ın topraklarını geri alması burada yine olumlu bir haber olacaktır ve TL’yi destekleyecektir.
• Doların düşmesini sağlayabilecek en büyük gelişme ise elbetteki aşı haberleri olacaktır. Çünkü Türkiye bu yıl içerisinde en çok pandemi nedeniyle kayba uğradı. Pandemi sürecinin sona erdirecek bir aşı haberi Türk Lirası’nın kuvvetlenmesine neden olacaktır. Bu durumda TL’de tüm olumsuz haber akışlarına karşı ciddi bir olumlu fiyatlama görülme olasılığı artacaktır.

Genel olarak TL’ye değer kazandırabilecek faktörleri sıraladık. Bunun dışında doların çeşitli sebepler ile küresel piyasalarda aşırı değer kaybetmesi de TL’de bir miktar toparlanmaya neden olabilir. Ancak kalıcı çözümler olmadan dolar küresel piyasalarda değer kaybına uğrasa bile döviz sepeti yükselişte olacağından, tüm dünyada dolar değer kaybediyorken bile içeride yeni rekor seviyeler görmek mümkün olabilecektir.

Doların Yükselişinden ve Düşüşünden Nasıl Para Kazanılır?

Dolar yatırımcıları son dönemde yaşanan artıştan ciddi anlamda kazanç sağladılar. Dolar kuruna ve ons altın fiyatına bağlı olarak gram altın yatırımcıları da ciddi kazançlar elde ettiler. Tabi kazanç sağlayanlar içerisinde bir kesim vardı ki onlar hem dolar düşerken hem de dolar yükselirken kazanç elde etme fırsatı buldular. Kimdi onlar diye baktığımızda dünyanın en büyük işlem hacmine sahip finans piyasasında işlem yapan forex yatırımcıları diyebiliriz.

Bildiğiniz üzere forex piyasasında dlar düşerken veya yükselirken kazanç elde etmek mümkün, üstelik kaldıraçlı olarak. Türkiye’de 1:10 kaldıraç dolar alım-satım işlemleri yapılabiliyor. Yurtdışında yaşayan traderlar Lord Fx, XM Forex gibi aracı kurumlar üzerinden 1:500’e varan kaldıraçlı işlemler yapılabiliyor. Bu anlamda kaldıraçla birlikte risk oranın da arttığını unutmamakta fayda var elbette.

Bu yazımızda dolar neden yükseliyor, TL’de değer kaybı sürer mi, dolar ne zaman düşer gibi soruları cevaplandırmaya çalıştık. Güncel analizler ve yorumlar için Gazete Forex’i takip etmeye devam edin.