By 
İthal ürünler ülkemize yurt dışından gelen ürünler olarak tanımlanabilir. Otomobiller, telefonlar, bilgisayarlar, birçok hammadde bunun yanında bazı gıda ürünleri şu anda ülkemizde ithal edilen ürünler arasında yer almakta. Yani biz bu ürünleri yurt dışından alıyoruz. Peki başta dolar olmak üzere döviz kurlarının yükselmesi bu ürünlerin fiyatlarını nasıl etkiler? Dolar kurunun yükselmesinin bize yansıması nasıl olur? Doların yükselişi ithal ürün fiyatlarını nasıl etkiler?
Yazı İçindekiler
Doların Yükselmesinin İthal Ürünlerin Fiyatlarına Etkisi
Sonda söyleyeceğimizi baştan söyleyelim. Dolar kurunun artışı kısaca söylemek gerekirse fiyatlarda artışa neden olur. Dolar kuru başta olmak üzere kurların artışı fiyatlarda genel olarak yükselişe neden olur. Bunu nedeni başta da belirtiğimiz gibi ithal demek dışarıdan almak demek. Tabii ki yurt dışından aldığımız ürünü de TL ile değil Dolar, Euro, Sterlin gibi para birimleri ile alıyoruz. Yani biz ödeme yaparken Türk Lirası ödüyoruz ancak kurlar yükseldikçe TL değer kaybettiğinden, aynı ürünler için, daha fazla TL ödemesi yapmamız gerekiyor.
Dolar, Euro gibi kurların artması da doğal olarak yurt dışından aldığımız ürünlerde maliyet artışına neden olacaktır. Bu ürünleri ülkeye getiren firmalar ve distribütörler de tabii ki oluşan bu maliyeti satış fiyatına yansıtmaktalar. Sonuç olarak ürünlerin fiyatları artmış olacaktır. Ürünün alış fiyatı artıkça üstüne binecek vergi de artacağından fiyatı çok daha yüksek olacaktır.
Bir örnekle anlatmak gerekirse (örnek basit şekilde ele alınmıştır. Örnekte basit şekilde sadece dolar kurunun etkisinin görülmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle vergi gibi kısımlar hesaba katılmamıştır.) Bir otomobil satıcısı yurt dışından 10.000$’a aracı alıyor üstüne de bayi kari, distribütör karı vb için 1000 TL ekleyip satıyor diyelim. O an dolar 10 TL ise 10.000$’a alınana araç 100.000 TL’ye gelecek üstüne de 1000 TL kar ekleyince 101.000 TL’ye satılacaktır. Fakat dolar burada 11 TL’ye çıkarsa aracın fiyatı 10.000 x 11’den 110.000 TL’ye çıkacaktır. Yine karı değişmeden 1.000 TL karı da koyunca 111.000 TL’ye gelecektir. Bu da aracın fiyatında 10.000 TL’lik bir artış demektir.
dolar kurunun yükselişinin ithal ürün fiyatlarına etkileri, döviz artışı fiyata nasıl yansır
Bu basit örnekten de anlaşılabileceği gibi bayi karını artırmasa, aracın fabrikadaki satış fiyatı değişmese de dolar kurunun artması ülkemize yurt dışından gelen ürünlerin fiyatlarının artmasına sebep olacaktır.
Ülkeye Daha Önce Girmiş İthal Ürünlerin Fiyatı Artar Mı?
Can alıcı sorulardan bir tanesi bu. Yani daha önceden, kur henüz yükselmemişken ithal edilmiş ürünlerin değeri artar mı? Üsteki örneğimizde olduğu gibi dolar 10 TL’de iken ülkeye sokulan araçlarda o zaman artış olmayacak gibi düşünülebilir. Fakat bu yanlış bir düşüncedir. Bunun sebebi üreticin yeni araç alabilmesi için fiyatlarına zam yapması gerektiğidir. Bunu daha küçük sayılarla şöyle bir örnekle açıklayalım.
Biz 10 TL’den elam alıp 11 TL’ye satıyoruz diyelim. Bu durumda elmanın kilosunda 1 TL kar ediyoruz. Ama bir anda elmayı aldığımız yer elmayı 12 TL yapıyor. Bu durumda biz başta 10 TL’den aldığımız elmayı 11 TL’ye satmaya devam edersek bu sefer yeni ürünü alacak paramız kalmaz. Elimizdeki ürünü en azından 12 TL’ye satmamız gerekir ki elimizdeki malın yerine yenisi koyabilelim.
Örneğin bizim elimizde 10 TL’den aldığımız 10 kilo elma varsa ve bunu 11 TL’den satarsak toplamda 110 TL para kazanırız. 12 TL’den de yeni elma alırsak 110 / 12= yaklaşık 9.1 kilo elma alırız. Yani elimizde 10 kilo elma varken o kadar emek verip satmakla uğraşır, sonucunda da yalnızca 9.1 kilo alabiliriz. Bu nedenle elimizde ucuz kurdan alınmış bir ürün olsa bile yerine yeni ürün koyabilmek için zam yapmamız gerekir.
Bazen insanlar firmalara sanki ürünü şimdi mi aldınız hemen doların artışı ile ürünün fiyatı niye arttı diye kızsa da bunun sebebi budur. Firmalar da istemsizce fiyatı artırmak zorunda kalır. Fiyatı artırmasının sebebi daha çok kar elde etmek değil tam aksine zarar etmeyip malını yerine koyabilmektir.
Yerli Ürünlerde Durum Ne Olur?
Doların artması yerli ürünleri de etkiler. Yerli ürünler bizim ülkemizde yetişiyor veya üretiliyor olsa da yine de üretimi sırasında dolara bağımlılık bulunmaktadır. En basitinden ürettiğimiz bir sebze meyve de bile ilaç ve gübre gibi maddeler dolarla alınmaktadır.
Tamamen yerli üretim olsa bile, içerisinde hiçbir dolarla alınan madde bulunmasa bile o ürünü veya gıdayı taşıyacak olan araç ve o aracın yakıtı dolara bağlı olduğu için yine yerli ürünlerde de fiyat artışı olacaktır. Doların ve diğer kurların artması bu nedenle ürün fiyatlarını yükseltecektir.
Kısaca toparlayacak olur isek, doların yükselişi ithal ürün fiyatlarını nasıl etkiler sorusunun cevabı fiyatlarını yükselterek etkiler. Hem direkt ithal edilen ürün fiyatı yükselir hem de ara malı ithal edilen yerli üretim olarak görülen ürünlerin fiyatları yükselir.
doları kurunun yükselişi fiyatları nasıl etkiler, dolar kurunun artması fiyatları nasıl etkiler
Doların Yükselişinin Fiyatlara Etkisi – Kasım 2021
Kasım ayı içerisinde ciddi bir döviz yükselişi yaşandı. Hatta bazı kesimler bunu döviz krizi olarak da adlandırıyor. TCMB’nin faiz indirimine devam etmesi sonrası dolar kuru 11 lirayı aştı. Bu durumun yansımaları ithal ürünlerde hemen hissedilmeye başlandı.
Hepsiburada, trendyol gibi web sitelerinden kontrol edildiğinde daha önce 4 bin TL’ye satılan telefonlar, 4,500 TL bandına yükselmiş durumda. Yine önceden 9,900 lira civarına satılan Laptop şu an için 11,200 civarında satış fiyatı ile listeleniyor. Yani doların yükselişi, daha doğrusu döviz kurlarının yükselişi, Türk halkının alım gücünü düşürmektedir diyebiliriz.
Kur tarafnda son dönemde yaşanan aşırı yükselişlerin ithal ikameci anlayışı destekleyip desteklemeyeceği de ülke ekonomisi için önem arzediyor olacak. Bu anlamda Türkiye ithal ikame ürün potansiyelini değerlendirebilirse ilerleyen dönemde kurdaki artışların etkisini daha aza indirgeyebilir. Ancak şu an için döviz kurlarının yükselişi hem yatırımcıları hem de Türk halkını zorlamakta olan bir durumdur diyebiliriz.
Dolardaki Yükselişleri Kazanca Çevirmek
Dolardaki yükselişleri kazanca çevirmek için, finansal piyasalarda işlem yapabilirsiniz. Kur tarafında yaşanan artışlar, yabancıların gözünde Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinin değerini oldukça düşürmüştür. Bu nedenle son dönemde BIST tarafında yabancı ilgisi oluşmaya başlamıştır. Dolayısı ile Borsa İstanbul’da rekor seviyelere doğru hareketlenmeler dikkat çekmektedir.
Son olarak BBVA‘nın #garan hisselerine talip olduğunu açıklaması sonrası bankacılık endeksi hisselerinde sert yükselişler görülmüştür. Bu alanda yatırım yapmayı düşünebilirsiniz. Yine forex piyasasında da işlem yaparak, kur bu kadar yükselmişken dolar kazancı elde etme fikri kulağa hiç de kötü gelmemektedir. Tabi kayıplarınızın da dolar olacağını unutmamalısınız.
Forexe girmeyi düşünüyorsanız mutlaka belli bir bilgi birikiinizin olması gerekir. Yeni başlayacak olanlar ücretsiz eğitim programlarına katılabilir. Artık forex şirketleri dahi ücretsiz eğitimler düzenleyebiliyor. Bu anlamda LordFX, Fxpro gibi aracı kurumları araştırabilirsiniz.
Comments