By 
Ticari işletmenin kuruluş amaçlarından biride kar elde etmektir. Belli bir alanda faaliyet gösteren şirketler, dönem sonunda faaliyet sonucu kar ya da zarar elde ederler. Şayet şirketler kar elde ettiyse, belirli mali prosedürleri tamamladıktan sonra bu karın belli kısmını ortaklarına paylaşır. Elbette ortaklar şirkete sermaye koyuyorlar ise bunun amacı kar elde etme güdüsüdür. Dar anlamda temettü olan bu kavrama, çok daha kapsamlı bakılması gerekmektedir.
Yazı İçindekiler
Temettü Nedir?
Kar payı olarak da isimlendirilen temettü, şirketlerin yaptığı faaliyetler neticesinde bir hesap dönemi sonunda elde ettiği dönem karını belirli prosedürleri yerine getirerek dağıtmasıdır. Nedir bu prosedürler?
Ticaret kanunu, şirketlerin temettü dağıtımını yapmadan önce yedek akçe ve yasal karşılık ayırması gerektiğini, kalan tutar üzerinden dağıtıma izin verileceğini ifade etmiştir.
Temettü Dağıtım Kararı Nasıl Alınır?
Öncelikle ticaret kanunun da temettü dağıtımının zorunlu olup olmayacağı konusunda net bir hüküm olmadığından, bu konuda da tartışmalar söz konusudur.
Bu tartışmaları bir kenara bırakarak temettü dağıtım kararının nasıl alındığını açıklayalım. Temettü bir hesap dönemi sonunda elde edilen karın ortaklara dağıtılması için öncelikle yönetim kurulundan bu yönde karar çıkması gerekmektedir. Yönetim kurulunun bu kararı genel kurulda onaylanması gerekmektedir. Genel kurulda yapılan oylama neticesinde karar onaylanırsa temettü dağıtımı yapılabilecektir.
Temettü Nasıl Hesaplanır?
Temettü hesabı şirket türüne göre farklılık göstermektedir. Adi şirket, Kolektif şirket, Komandit şirket türleri yedek akçe ayırma zorunluluğu olmaksızın kar dağıtımı yapabilirler. Ancak Limited şirket ve Anonim şirketler kar dağıtımı yapmadan önce kanuni yedek akçe ayırmak zorundadırlar. Yani şahıs şirketleri yedek akçe ayırmayacak, sermaye şirketleri yedek akçe ayırmak zorunda olacaklardır.
Yedek akçe; Şirketin elde ettiği kar sonucunda öz kaynağında meydana gelen artışın belirli bir oranının kanunen ve ana sözleşmede yazan hükümler gereği ortaklara dağıtılmamasıdır. Kanun ihtiyatlılık gereği, şirketin olağanüstü durumlarda, işlerin bozulma riskine karşılık, karın bir kısmını şirkette bırakılması gerektiğini ifade etmiştir. Ayrılacak yedek akçeler;
1.Tertip Yedek Akçe(Kanuni); Dönem sonu elde edilen karın %5(Sermayenin %20 sine ulaşıncaya kadar ayrılır)
2.Tertip Yedek Akçe(Kanuni); 1. Tertip yedek akçe ayrıldıktan sonra kar payı alacak hisse sahiplerine dağıtılacak toplam tutarın %10’u yasal yedek olarak öz kaynaklar hesabına alınacaktır.
Yukarıda ki yasal prosedürler tamamlandıktan sonra temettü dağıtımı yapılabilecektir. Ancak bunun içinde uyulması gereken kurallar vardır;
Temettü dağıtımı için, 1.Yedek akçe ayrılması gerektiğini ifade etmiştik. Dağıtılabilecek maksimum temettü, şirket sermaye hesabının %5’ i oranında belirlenir. Şayet bu tutarı aşacak oranda temettü dağıtılmak isteniyorsa bu tutara isabet eden 2.Tertip Yedek Akçe ayrılma zorunluluğu vardır. 2.tertip yedek akçe ayrıldıktan sonra genel kurul kararı ile kalan temettü de dağıtılabilecektir.
Bu süreç tamamlandıktan sonra hisse sahiplerinin, kazancı elbette artacaktır. Örneğin hisse başına 3 TL temettü dağıtılacağını ve 1000 adet hisseye sahip birinin kazancını hesap edelim.
3×1000= 3.000,00
3.000,00x 0,15(stopaj)=450,00 Net Kazanç= 2.550,00 TL olacaktır.
Temettü Emeklisi Nedir, Nasıl Olunur?
Temettü emekliliği kavramı yatırımcılar tarafından merak edilmekte. Bu emeklilik bildiğimiz emeklilikle çok alakalı bir durum değil. Düzenli temettü dağıtan şirketlere yapacak olduğunuz yatırımlarla temettü emeklisi olabilirsiniz. Bu konu hakkında ayrıntılı bir makale hazırladık. Temettü emekliliği makalesine göz atarak konu hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olabilirsiniz.
Comments