By 
Son 2 aydır borsada yaşanan sert düşüşler yatırımcıları ürpertiyor. Özellikle hisse bazlı yaşanan ve %50’lere yaklaşan değer kayıpları ile bazı hisse senetlerinde olağanüstü bir satış baskısı oluşmuş durumda. Peki bu borsa neden düşüyor? Borsada düşüşü tetikleyen faktörler neler? Borsanın düşüşü 2024’te devam eder mi? Borsa ne olur, 2024’te borsa yükselir mi? Şimdi gelin bu soruların cevaplarına ve daha fazlasına hep birlikte bakalım.
Yazı İçindekiler
BORSA NEDEN DÜŞÜYOR?
Tüm dünyada faiz oranları son 2 yıldır yükselişte. Ülkemizde ise Mehmet Şimşek’in ekonominin başına geçmesiyle birlikte faiz artırım politikaları uygulanmaya başladı. Daha doğrusu parasal sıkılaştırma politikası kapsamında faiz artırımları TCMB tarafından yapılmakta.
Faiz oranlarının yükselmesi nedeniyle yatırımcıların borsa yerine tercihi bir miktar mevduat hesaplarına kaymış durumda. Bu nedenle Borsa İstanbul’a yeni para girişi kısıtlı kalıyor. Öyle ki hesap sayısı artıyor nacak bu hesaplar yüklü hesaplar değil. Daha çok halka arzlara katılmak için açılmış hesaplar. Daha açıklayıcı olması için dilerseniz maddeler halinde borsanın neden düştüğü sorusuna cevap verelim.
- TCMB’nin Faiz Artırım Politikası
- Parasal Sıkılaştırma Politikası Kapsamında Krediye Erişim İmkanlarının Sınırlanması
- Şirket patronlarının açgözlülüğü nedeniyle hisse satışı veya kredi maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle hisse satışını ucuz finansman olarak görüyor olması
- Halka arzların tavan serisi yerine işleme düşüşle başlaması
- Borsaya alternatif olabilecek ve garantili kazanç sunabilecek yatırım araçlarının oluşması
- İsrail – Filistin çatışmalarının sürmesi
- Rusya-Ukrayna savaşının devam etmesi
- Likiditenin çok düşük olması
bu ve benzeri nedenlerin borsada düşüşü tetiklediği ifade edilebilir. Ayrıca bunlara ilave olarak piyasaya yeni gelen yatırımcıların aceleci olması da düşüşleri tetikleyen etkenler arasında sıralanabilir. Yani borsada yaşanan düşüş nedeniyle endişelenen yatırımcıların daha fazla düşüş olacağı beklentisi ile hızlıca fiyata bakmadan satışa geçmesi de satışların derinleşmesine neden olmaktadır diyebiliriz.
Şunu da belirtmekte fayda var. TCMB faiz artırımları yaptı ancak mevduat faizi zaten politika faizi düşükken de yüksekti. Yani yapılan faiz artırımları mevduata aynı derecede yansımadı. Dolayısı ile faiz oranlarının borsa üzerindeki baskısının sanıldığından daha kısıtlı olduğu söylenebilir.
TCMB faiz artırımlarının döviz kurları üzerinde de önemli bir etkisi olmadığını söylemekte fayda var. Normal şartlarda bu tarz faiz artırımları olduğunda doların düşmesi beklenirken ülkemizde dolar yükselmeye devam ediyor. Öyle ki yılı zirve noktadan 29,50 seviyesinden noktalıyoruz. 2024’te de doarın yükselişinin devam etmesi bekleniyor. Güncel dolar kuru takibi ve dolar hesaplamaları için dolar kaç tl sayfasına bakabilirsiniz.
HİSSE SENETLERİ NEDEN BU KADAR SERT DÜŞTÜ?
Aslına bakarsanız Borsa İstanbul zirve noktasından %20 bile düşmüş değil. Ancak hisse senedi bazlı bakıldığında onlarca hisse son 2 ayda %30’dan daha fazla değer kaybetmiş durumda. Bu nedenle de yaşanan sert düşüşler yatırımcıların endişelerini de artırmakta.
Hisse bazlı yaşanan bu sert düşüşler sonrası parasını çekip piyasadan ayrılmak isteyen yatırımcılar satışa geçince bunu karşılayabilecek portföy girişleri de yaşanmayınca bazı hisse senetlerinde satışlar oldukça derinleşmekte. Her ne kadar bir kaç haftadır yabancı yatırımcı girişi sürüyor olsa da, bu girişler tüm piyasaya dağılmış değil. Genellikle bir kaç büyük hisse senedinde yabancı yatırımcı girişi görmek mümkün oluyor. Yan tahtalarda ise sert düşüşler yaşanmaya devam ediyor.
Piyasada likidite olmayınca da bu tarz sert düşüşler kaçınılmaz olabiliyor. Öyle ki bir kaç milyon liralık hisse satımlarıyla tahtalarda devre kesici çalışabiliyor. Hatta tabana varan satışlar yaşanabiliyor. Bunda tabii yılsonu olmasının da etkisi var. Büyük fonlar ve yatırımcılar piyasaya dönüş için yeni yılı bekliyorlar. Biz de önümüzdeki haftadan itibaren piyasada likiditenin bir miktar daha bollaşmasını beklemekteyiz.
BORSA 2024’TE YÜKSELİR Mİ?
2023 senesi yatırımcılar için genel anlamda olumlu geçmiş gibi görünse de, son 2 ayda yaşanan satışlarla bir çok yatırımcı seneyi enflasyon üzeri bir kazançla kapatamadı. Hatta zarar da kapatan yatırımcıların sayısı da eminiz ki oldukça fazladır. Şimdi yatırımcıların aklındaki tek soru ise 2024’te borsanın ne olacağı ile ilgili? Borsa 2024 yılında da düşmeye devam eder mi? Yoksa bizi yeni bir ralli sezonu bekliyor olabilir mi? Borsada 2024’te beklentiler neler ? Şimdi bu soruların cevaplarına uzmanların beklentileri ve güncel analizler eşliğinde cevap verelim.
Borsa geneline bakıldığında güzel kazançlar elde edildiği görülen bir yıl gibi görünse de 2023’ün borsa yatırımcılarını pek de mutlu ettiği söylenemez. Şimdi yaklaşık 8 milyon yatırımcının umudu 2024’e kalmış durumda. Bizi önümüzdeki yıl neler beklediğine bakacak olur isek;
- Faiz artırımları belki son bir kez daha yapılıp son bulacak. Bir kaç ay sonrasında ise muhtemelen TCMB faiz indirim sürecini başlatacak. Bu nedenle özellikle arz ayları sonrasında daha düşük bir faiz ortamı oluşması mümkün görünüyor. Bu durumun da borsaya pozitif etkilerinin olması kaçınılmaz olacaktır. Ancak faiz artırımları henüz son bulmadığı için borsada bir müddet daha değer kaybı yaşanma ihtimali görülebilir.
- SPK’nın halka arzlara eskisi kadar fazla onay vermesi beklenmiyor. Bu sayede likiditenin halka arz hisseleri yerine piyasa geneline yayılması öngörülüyor.
- Mart seçimleri yaklaşırken iktidarın borsada daha fazla düşüşe göz yumması beklenmiyor. Bu nedenle yabacı yatırımcı girişiyle veya Varlık Fonu üzerinden alımlarla borsada yukarı yönlü hareketlerin başlaması öngörülüyor.
- ABD’de Merkez Bankası FED ve Avrupa Merkez Bankası ECB’nin faiz indirimlerine başlaması öngörülüyor. 2024 ikinci yarısından itibaren tüm dünyada daha düşük faiz oranları oluşacağından küresel piyasalarda hisse senetleri tarafında daha pozitif bir fiyatlama oluşması bekleniyor. Bu anlamda da Borsa İstanbul tarafına da daha fazla sermaye girişi yaşanma ihtimali yüksek görünüyor.
- 2024 yılı içerisinde hem İsrail – Filistin hem de Ukrayna -Rusya savaş hatlarında barışa yönelik daha fazla çalışma yapılması büyük olasılık. Bu savaşların son bulmasının borsamıza da olumlu yansıma ihtimali oldukça yüksek olacaktır. Özellikle İsrail-Filistin arasındaki savaşın bulması ülkemizin dış siyaseti açısından da olumlu yansımaların olacağı bir detay olacaktır.
Sonuç olarak bir toparlama yaptığımızda Borsa İstanbul’da göstergeler 2024 yılı için yukarı yönlü. Özellikle yılın 2. yarısından itibaren yükselişlerin daha fazla kendini gösterebileceği bir ortama giriş yapılabilir gibi duruyor. Yine de borsada 60 saniye sonra ne olacağını bilemezsiniz kuralıyla piyasaların hangi haberden ne şekilde etkileneceğini kestirmek güç olacaktır. Anlık haber akışlarını, döviz kuru fiyatlamalarını ve güncel yurtiçi ve yurt dışı ekonomik gelişmeleri takip etmeniz faydanıza olacaktır. Bu anlamda döviz kurları ile ilgili gelişmelere dolar ne olur sayfasından ulaşabilirsiniz.
2023’TE EN ÇOK KAZANDIRAN VE KAYBETTİREN HİSSELER
Hisse senedi piyasaları 2023 yılı için oldukça volatil geçti. Son döneminde üzücü bir dönem geçiriyor olsak bile bazı hisse senetleri yatırımcıları ciddi paralar kazandı. Bazı yatırımcılar ise umutlarını 2024’e sakladı. 2023 yılı BIST 100 hisse senetlerinin TL ve dolar bazlı getirileri ve götürülerini sizler için tablo halinde paylaştık.
2023 En Çok Kazandıran ve Kaybettiren Hisse Senetleri
| HİSSE ADI | TL Değişim % | BIST100'e Göre Rölatif Getiri % | Dolar Bazlı Getiri % | |
|---|---|---|---|---|
| BRSAN | 603.15 | 418.55 | 344.49 | |
| ASTOR | 585.82 | 405.77 | 333.53 | |
| EUPWR | 299.01 | 194.26 | 152.23 | |
| MIATK | 284.86 | 183.82 | 143.28 | |
| OYAKC | 163.8 | 94.54 | 66.76 | |
| CCOLA | 157.09 | 89.59 | 62.52 | |
| CWENE | 149.77 | 84.2 | 57.89 | |
| YEOTK | 135.67 | 73.8 | 48.98 | |
| ALFAS | 133.01 | 71.84 | 47.29 | |
| AKCNS | 129.89 | 69.54 | 45.32 | |
| MGROS | 128.67 | 68.64 | 44.55 | |
| BIMAS | 119.69 | 62.01 | 38.87 | |
| KONYA | 110.06 | 54.91 | 32.79 | |
| ISMEN | 108.06 | 53.44 | 31.52 | |
| KAYSE | 107.74 | 53.2 | 31.32 | |
| OTKAR | 104.96 | 51.15 | 29.56 | |
| CIMSA | 104.6 | 50.88 | 29.34 | |
| AEFES | 102.95 | 49.67 | 28.29 | |
| TTRAK | 102.27 | 49.17 | 27.86 | |
| BRYAT | 102.24 | 49.14 | 27.84 | |
| GARAN | 94.24 | 43.24 | 22.79 | |
| SOKM | 92.95 | 42.29 | 21.97 | |
| TUPRS | 88.9 | 39.31 | 19.41 | |
| ULKER | 87.21 | 38.06 | 18.34 | |
| AKBNK | 86.8 | 37.76 | 18.08 | |
| ISCTR | 82.93 | 34.9 | 15.64 | |
| AGHOL | 81.97 | 34.2 | 15.03 | |
| AHGAZ | 76.25 | 29.98 | 11.41 | |
| MAVI | 76.25 | 29.98 | 11.41 | |
| KCHOL | 69.41 | 24.93 | 7.09 | |
| EGEEN | 67.97 | 23.87 | 6.18 | |
| YKBNK | 65.45 | 22.01 | 4.59 | |
| THYAO | 62.24 | 19.65 | 2.56 | |
| TSKB | 49.89 | 10.54 | -5.25 | |
| TCELL | 48.1 | 9.22 | -6.38 | |
| AKFYE | 46.43 | 7.99 | -7.44 | |
| ISGYO | 45.77 | 7.5 | -7.85 | |
| KCAER | 41.9 | 4.65 | -10.3 | |
| ECZYT | 41.76 | 4.54 | -10.39 | |
| FROTO | 40.99 | 3.97 | -10.87 | |
| SKBNK | 40.52 | 3.63 | -11.17 | |
| KONTR | 37.08 | 1.09 | -13.35 | |
| ECILC | 36.44 | 0.62 | -13.75 | |
| PGSUS | 35.31 | -0.21 | -14.47 | |
| SAHOL | 34.09 | -1.11 | -15.24 | |
| KRDMD | 32.07 | -2.6 | -16.51 | |
| DOAS | 31.12 | -3.3 | -17.11 | |
| TOASO | 26.74 | -6.53 | -19.88 | |
| ENJSA | 26.29 | -6.87 | -20.17 | |
| SMRTG | 25.37 | -7.54 | -20.75 | |
| EUREN | 20.49 | -11.14 | -23.83 | |
| VESBE | 16.11 | -14.37 | -26.6 | |
| TAVHL | 14.97 | -15.21 | -27.32 | |
| ARCLK | 14.53 | -15.54 | -27.6 | |
| ALBRK | 14.03 | -15.91 | -27.92 | |
| BUCIM | 12.76 | -16.84 | -28.72 | |
| AKSA | 12.02 | -17.39 | -29.19 | |
| GESAN | 11.88 | -17.49 | -29.28 | |
| ALARK | 10.49 | -18.52 | -30.16 | |
| VAKBN | 7.99 | -20.36 | -31.74 | |
| SISE | 6.76 | -21.27 | -32.51 | |
| DOHOL | 4.54 | -22.91 | -33.92 | |
| ISDMR | 3.9 | -23.38 | -34.32 | |
| ENKAI | 2.6 | -24.34 | -35.14 | |
| IZMDC | 1.76 | -24.96 | -35.67 | |
| EREGL | -0.63 | -26.72 | -37.18 | |
| TTKOM | -0.81 | -26.85 | -37.3 | |
| KMPUR | -0.94 | -26.95 | -37.38 | |
| ZOREN | -1.86 | -27.63 | -37.96 | |
| BIENY | -3.5 | -28.83 | -39 | |
| GWIND | -3.55 | -28.87 | -39.03 | |
| GLYHO | -7.75 | -31.97 | -41.69 | |
| IPEKE | -8.54 | -32.55 | -42.18 | |
| PETKM | -8.77 | -32.72 | -42.33 | |
| TUKAS | -9.18 | -33.02 | -42.59 | |
| GENIL | -9.5 | -33.26 | -42.79 | |
| HALKB | -9.86 | -33.53 | -43.02 | |
| PSGYO | -13.97 | -36.56 | -45.62 | |
| KORDS | -19.86 | -40.9 | -49.34 | |
| QUAGR | -20.61 | -41.45 | -49.81 | |
| KOZAA | -20.86 | -41.64 | -49.97 | |
| EKGYO | -21.19 | -41.88 | -50.18 | |
| SNGYO | -22.22 | -42.64 | -50.83 | |
| BERA | -23.72 | -43.75 | -51.78 | |
| SASA | -23.81 | -43.81 | -51.84 | |
| YYLGD | -23.81 | -43.81 | -51.84 | |
| TKFEN | -25.05 | -44.73 | -52.62 | |
| AKFGY | -25.1 | -44.76 | -52.65 | |
| ODAS | -26.67 | -45.92 | -53.65 | |
| KOZAL | -27.4 | -46.46 | -54.11 | |
| ASELS | -27.63 | -46.63 | -54.25 | |
| KARSN | -31.71 | -49.64 | -56.83 | |
| KZBGY | -34.49 | -51.69 | -58.59 | |
| VESTL | -35.1 | -52.14 | -58.97 | |
| AKSEN | -36.72 | -53.33 | -60 | |
| GUBRF | -41.81 | -57.09 | -63.22 | |
| HEKTS | -46.57 | -60.6 | -66.22 | |
| PENTA | -66.18 | -75.06 | -78.62 | |
| IMASM | -67.14 | -75.77 | -79.23 | |
| CANTE | -67.36 | -75.93 | -79.37 |
UZMANLARIN 2024 BORSA YORUMLARI VE BEKLENTİLERİ
Türkiye’de bir çok piyasa uzmanı 2023 yılında yaşanan sert kayıpların 2024’te telafi edilebileceği yönünde görüş bildiriyor. 2024’te borsanın yukarı yönlü harekete geçmesini bekliyor. Yurt dışı analist şirketleri çalışanları da Borsa İstanbul’un 2024’te yükselme ihtimalini yüksek gördüklerini ifade ediyorlar.
Uygulanmakta olan ekonomi politikasının devamı halinde Moody’s, Fitch gibi kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’nin kredi notu veya görünümü üzerinde pozitif yönde aksiyon alma olasılıklarının güçlü olduğu ifade ediliyor. Bu anlamda bu tarz gelişmelerin de Borsa İstanbul’u pozitif etkilemesi bekleniyor.
Önümüzdeki günlerde 2024’te borsa ne olur sorusunun cevabı için daha fazla analist yorumunu bu sayfada sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.
Comments