Dolarizasyon Nedir? Neden ve Nasıl Olur? Dolarizasyon Sonuçları

Para, devletler tarafından bastırılan, mal ve hizmet satın almaya yarayan değerli kağıttır. Para bir değişim aracıdır. Geçmişte mal ile mal değişimi gibi takas ekonomisinin olduğu durumlardaki zorluklardan kurtulmak için ortaya çıkmıştır. Çoğu dünya ülkesi kendi ülke para birimini yani milli para birimini kullanmaktadır. Hal böyle olunca ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlı olarak para birimlerinin birbiri üzerindeki değeri de farklılık gösterebilmektedir. Bu farklılık nedeni ile ortaya çıkan dolarizasyon kavramı evrensel bir durum olmakla birlikte birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.

Yazı İçindekiler

Dolarizasyon Nedir?

Dolarizasyon, başka bir ülkenin para biriminin, yerel para birimi yerine kullanılması anlamına gelmektedir. Para ikamesi olarak bilinmektedir. Dolarizasyon, genellikle bir ülkenin kendi para birimi yüksek enflasyon veya siyasi istikrarsızlık yahut ekonomik belirsizlik nedeniyle bir değişim aracı olarak işlevini kaybettiğinde ortaya çıkar. Örneğin, bir market alışverişi için hiper enflasyon nedeniyle çantalar dolusu para milli para verilmesi karşılığında bir kalıp peynir alınamaması durumu.

Dolarizasyonun Oluşum Nedenleri?

Dolarizasyonun ana nedeni, bir ülkenin yerel para birimine göre yabancı para biriminin değişim aracı kullanılmasının daha fazla fayda sağlamasıdır. Örneğin, aşırı enflasyona uğrayan bir ülkenin vatandaşları, günlük işlem yapmak için yabancı para birimini kullanmayı seçebilir, çünkü enflasyon yerel para birimlerinin satın alma gücünün azalmasına neden olacaktır.

Dolarizasyonun bir diğer nedeni, ülkede oluşan ekonomik dar boğaz ve krizin, bazı politikalar uygulanarak etkisinin azaltılmasını istemek olabilir. Örneğin, uygulanan para politikası gereği yabancı para biriminin kullanılmaya başlanması gibi.

Dolarizasyon Türleri

Tam dolarizasyon: Ülke yerel paranın tamamen terkedilerek yabancı para kullanma durumudur. Resmi kanallarla olmaktadır. Yani devletçe bu durum ilan edilir ve değişimlerde sadece yabancı para kullanılmaya başlanır.
Kısmi Dolarizasyon: Hem yabancı para birimi hem yerel para birimi aynı anda hemen hemen aynı işlem hacmi işle işlem yapılmasıdır. Siyasi baskı ve bağımsızlık endişesi ile alenen ilan edilmez ancak fiiliyatta yabancı para kullanımı oldukça yaygındır.
Finansal Dolarizasyon: Ekonomi o kadar zor duruma gelmiştir ki finans kuruluşlarından diğer tüm kuruluşlar ticaretini yabancı para üzerinden yapmaktadır.

Dolarizasyonun Olumsuz Etkileri

Ülke milli parası yerine yabancı para birimi kullanılması ülkede siyasi baskı oluşturacak, siyasi baskı, istikrarsızlığı meydana getirecek ve bir anlamda ülke yabancı devletlerin bağımlılığı haline gelecektir. Bir anlamda bağımsızlık kaybedilecektir. Yerel paraya olan güvenin millete aşılanması gerekmektedir.