By 
Son yılların en çok para kazandıran yatırım araçları arasında yer alan hisse senetlerinin yatırımcı sayılarında artış dikkat çekiyor. Öyle ki ülkemizde son 2 yılda yatırımcı sayısı 2 kata yakın artış gösterdi. Peki borsa yatırımı yapmak dinimize göre caiz mi? Borsa haram mı, helal mi? Bu sorunun cevabı yatırımcıların kafalarını karıştırıyor. Çünkü dini görüşlerine önem verilen insanların da konu hakkında fikir ayrılıkları söz konusu. Biz bu bölümde borsa haram mı, neden borsa haram olarak görülüyor? gibi soruların cevaplarını paylaşacağız.
Yazı İçindekiler
Borsa Nedir? Borsada Nasıl İşlem Yapılır?
Borsanın mantığını anlamdan borsanın haram olduğunu söylemek veya caiz olduğunu söylemek yanlış olacaktır. Bu sebeple kısaca borsanın tanımını ve burada yatırımcıların nasıl işlem yapabildiğini açıklayalım.
Borsada yatırımcılar bir şirketin hisse senedini satın alarak o şirketin yatırımcısı olabilirler. Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlere bakıldığında Türkiye’nin önde gelen şirketlerinin olduğunu görebilirsiniz. Türk Hava Yolları, Koç Holding, Tüpraş, Ülker, Sabancı Holding ve yüzlerce şirket halka açık olarak işle görmektedir. Yani yatırımcılar şu an için 500’den fazla şirketin hisse senedini alarak ortak olabilir.
Borsada işlem yapmaya başlamak için bir hisse senedi yatırım hesabınız olması gerekiyor. Bankalardan veya aracı kurumlardan hesap açılımını bir kaç dakika içerisinde gerçekleştirebiliyorsunuz. Katılım bankaları üzerinden de hisse senedi yatırım hesabı açmanız mümkün.
Hisse Senedi Yatırımı Nasıl Yapılır?
Can alıcı nokta hisse senedi alım satım işlemleri. Yani borsada bir şirketin hisse senedini alarak o hisseye ortak olabilirsiniz diyoruz. Ancak borsa öyle bir alan ki anlık alım-satım işlemleri yapılabiliyor. Yani normalde yatırım dediğiniz belli bir vadeyi kapsar, öyle değil mi? Ancak borsada bir hisse senedini 5 liradan aldınız, 10 dakika sonra 5,20 oldu ve kazancı görünce sattınız ve para kazandınız. Hisse yükselmese satmayacak daha uzun vade bekleyecektiniz ki normalde ev yatırımı veya arsa yatırımı gibi yatırım araçlarında genelde bu şekilde belirli bir süre beklenir. Ancak borsada fiyatlamalar anlık değiştiğinden yatırımların vadesi de bu şekilde kısa olabilmektedir. Tabii zarar ettiğiniz durumda ise zarara satmak istemezseniz belki aylarca belki yıllarca o şirketle ortaklığınıza devam etmek durumunda kalabilirsiniz.
Bu durum borsanın caiz olup olmadığı ile ilgili yorumları bir miktar etkiliyor. Çünkü bazı hocalar yaşanan bu anlık fiyat hareketlerinin spekülasyon sonucu gerçekleşebildiğini belirtiyor. Yine bu gerçekleşen hareketler neticesinde insanlar ne alıp sattığını bilmeden görmeden alıp satabiliyor. Bu nedenle borsada yatırım yapmak aslında yatırım değil de oyunmuş gibi bir hale geliyor. Bu da borsanın caizliği konusunda fetva verenlerin görüşlerini etkiliyor.
Borsa Haram mı? Borsa Neden Haram?
Burada borsa haram veya caiz demeye yetkili değiliz. Ancak borsanın haram olduğu yönünde fetva veren hocaların temel olarak sundukları argümanlar şunlar;
- Borsa aslında bir yatırım alanı değil, oyun alanı. Çünkü aldığınız hisse ile şirketin gerçek anlamda karına zararına ortak değilsiniz. Öyle ki şirket bilançoda kar açıklıyor ancak hissesi zarar ediyor veya tam tersi.
- Borsada işlem gören şirketin hisseleri her türlü spekülasyona ve manipülasyona müsait şekilde işlem görüyor. Anlık %10’a varan fiyat değişimleri görmek mümkün. Vadesinin, gününün belli olmadığı bir şeyi alıp satmak yine caiz olmayabilir.
- Borsada işlem gören hisselerin hepsi olmasa da büyük bölümü bir ekile faize bulaşıyor. Ya yaptıkları yatırım içerisinde faiz var ya da çektikleri kredilerde faiz ödemeleri var. Bu anlamda faiz haram olduğu için faizle iş yapan şirketin ortağı olmak ta haram olacaktır. Bu argüman da borsanın haram olduğu yönünde fetvalara argüman olmaktadır.
- Borsada işlem gören içki üretimi yapan, paketlemesini yapan vb. bu tür şirketlerle iş yapan şirketlere ortak olmak yine haram olacaktır. Bu nedenle de borsada bu tarz hisselerin alım satımının yapılmasının haram olduğu ifade ediliyor.
Evet arkadaşlar, gördüğünüz üzere borsanın haram olduğunu dile getiren kesimin sunduğu argümanlar bunlar. Peki borsa helal diyenler hangi argümanları sunuyorlar?
Borsa Helal mi? Borsa Nasıl Caiz?
Borsa caizdir diyen din adamlarının görüşlerinin ortak noktası ise aslında bunun bir yatırım olduğu yönünde. Yani kısmen haram olduğunu savunan din adamlarının görüşlerine katılıyorlar ancak hepsine değil. Bu kesimde borsada içki üretimi veya insanlığa zararlı üretimler yapan firmalara yatırım yapmanın haram olacağını ifade ediyorlar. Yine faiz konusunda hassasiyeti bulunmayan şirketlere yatırım yapmanın da caiz olmayacağını savunuyorlar. Ancak bunlar dışında faizle alakası olmayan hisselere yatırım yapmakta bir sakınca görmüyorlar. Yani dini açıdan sıkıntılı konularda işi olmayan temiz şirketlerin hissesini alıp satmanın caiz olduğunu söylüyorlar.
Borsa helal diyen bir başka kesim ise, sadece içi, kumar vb. yasak şeylerle alakalı olan şirketlerin hisselerine yatırım yapmanın haram olduğunu belirtiyorlar. Faiz, kredi faizi vb. konularda işi olan şirketlere yatırım yapmanın ise sorun olmadığını söylüyorlar ki, bunlar genel olarak yatırımcılar diyebiliriz.
Burada da savunulan argüman, şu an ki faizlerin ve faiz düzeninin çok farklı olması olarak gösteriliyor. Önceden faiz denildiğinde nasıl bir sistem mevcuttu. Birinden 10 kg buğday aldığınızda karşılığında 3 ay sonra 13 kg buğday alınması gibi bir durum oluşuyordu. Şimdi ise paranızı faize yatırdığınızda enflasyon oranı kadar bile faiz alamıyorsunuz. Yani 3 ay önce 3 milyon tl ile bir evi alabiliyorken 3 ay sonra bu evin fiyatı 3,5 milyon tl ye çıkmış olabiliyor. Şu an 3 milyon TL için bankalar aylık 120 bin TL faiz ödüyor. Yani 3 ay sonra elinize geçecek tutar 400 bin TL ‘ye yakın bir para olacak. Ancak evin aprası 3,5milyon TL oldu ve sizin paranız bundan 100.000 TL eksik. Paranızı faize yatırmıştınız ama enflasyon karşısında paranız erimeye devam etti. Bu da şu anki faiz sistemi ile o zamanki faiz sisteminin birbirinden farklı olduğunu gösteriyor. Bu argümanı savunarak yatırımcılar kumar, içki vb. işi olmayan şirketlere yatırım yapmanın caiz olacağını savunuyorlar.
Comments